Zmiany, które zachodzą w trakcie ciąży warunkują jej prawidłowy przebieg. Między innymi jest to wzrost masy ciała przyszłej mamy. Zarówno jej niedobór, jak i nadmiar mogą zaburzać przebieg ciąży, rozwój dziecka i zdrowie kobiety, stąd też masa ciała i jej przyrost są ważnymi i ściśle kontrolowanymi wskaźnikami podczas każdej z wizyt lekarskich.
Spis treści
Tycie w ciąży – Skąd biorą się dodatkowe kilogramy?
Są one wynikiem:
- wzrostu płodu (około 3,5kg), łożyska (około 0,5-1kg) i tkanek matczynych (około 1-2kg),
- gromadzenia zapasów energetycznych na okres bezpośrednio po porodzie i tworzenia rezerw w celu zapewnienia karmienia dziecka, nawet w przypadku ograniczeń dietetycznych w czasie laktacji (około 2-4 kg),
- powiększenia się piersi (około 1-2kg),
- wzrostu objętości krwi krążącej (około 1,5-2kg),
- gromadzenia się płynu owodniowego (około 1-1,5kg).
Tycie w ciąży – Ile można przytyć w ciąży?
Przyrost masy ciała w ciąży to kwestia mocno indywidualna, która w dużej mierze zależy od przedciążowej masy ciała.
Zalecenia dotyczące przyrostu masy ciała w trakcie ciąży opracował Instytute of Medicine w Stanach Zjednoczonych. Biorąc pod uwagę BMI (Body Mass Index), a więc podstawiając odpowiednie dane do wzoru BMI= masa ciała przed ciążą w kg(wzrost w m)2 można poznać orientacyjny przyrost masy ciała. Według zaleceń dla kobiet z niedowagą (BMI<18,5) odpowiedni przyrost masy ciała w okresie ciąży wynosi od 12,5 do 18kg, dla tych z prawidłową masą ciała (BMI 18,5-24,9) – 11,5-16kg, dla kobiet z nadwagą (BMI 25-29,9) – od 7 do 11,5 kg, a z otyłością (BMI >30) od 5 do 9 kg. Im wyższy jest wskaźnik BMI w okresie przedkoncepcyjnym tym rekomendowany przyrost masy ciała w czasie ciąży jest niższy. Wpływ na to ma większa ilość tkanki tłuszczowej, stanowiąca rezerwę energetyczną.
W pierwszym trymestrze zaleca się, aby masa ciała kobiety wzrosła od 0,5 do 2kg. W początkowym okresie ciąży mogą występować częste mdłości stąd waga może także spadać – jednak nie powinno być to więcej niż 2kg. W drugim i trzecim trymestrze przyrost masy ciała jest znacznie szybszy, ale według rekomendacji nie powinien on przekraczać 0,5kg na tydzień.
Opisane wyżej wartości dotyczą ciąży pojedynczej. U kobiet w ciąży bliźniaczej przyrost masy ciała powinien wynosić między 16, a 20,5kg.
Warto zaznaczyć, że literatura naukowa i rekomendacje są dla ogółu kobiet i jeśli przyszła mama przytyje mniej lub jej masa ciała zwiększy się więcej niż mówią zalecenia, ale dziecko rozwija się prawidłowo, nie trzeba dążyć do wartości podanych w normach.
Tycie w ciąży – Jak jeść
Jedz dla dwojga, a nie za dwoje. W okresie ciąży podstawą jest zróżnicowany i prawidłowo zbilansowany jadłospis, ale także odpowiednia energetyczność diety. Zgodnie z najnowszymi normami żywieniowymi w I trymestrze ciąży zapotrzebowanie na energię zwiększa się jedynie o 85 kcal/dzień, w II trymestrze ciąży o 285 kcal dziennie, a w III trymestrze o 465 kcal w stosunku do zapotrzebowania przed ciążą.
Autorzy zwracają uwagę, że zapotrzebowanie na energię może być inne u kobiet, u których przyrosty masy ciała powinny być mniejsze lub większe od przyjętej wartości średniej. Inaczej jest także w przypadku ciąży bliźniaczej – tutaj niezbędne jest zwiększenie wartości energetycznej dziennej diety o około 700 kcal. Inaczej także sprawa się ma u kobiet z otyłością – rekomendacje mówią, aby wartość energetyczna diety nie przekraczała wydatku energetycznego.
Zbyt duży przyrost masy ciała w okresie ciąży może przyczyniać się do wzrostu powikłań przebiegu ciąży i porodu. Konsekwencją może być cukrzyca ciężarnych, nadciśnienie, makrosomia noworodków, poród przedwczesny, cesarskie cięcie oraz zwiększone ryzyko długoterminowej otyłości zarówno u matki, jak i u dziecka, co może przekładać się na pojawienie się chorób dietozależnych. Kobiety z nadmierną masą ciała mogą odczuwać dolegliwości związane z bólem kręgosłupa, obrzękiem nóg, żylakami i hemoroidami.
Tycie w ciąży – Ciąża to nie czas na odchudzanie
Restrykcyjna dieta zarówno pod kątem energetyczności, ale także podaży makroskładników, witamin i składników mineralnych grozi poważnymi następstwami. Wzrasta ryzyko niedożywienia płodu, a to powoduje wady rozwojowe, w tym wady układu nerwowego. Zbyt niski przyrost masy ciała w ciąży jest przyczyną niskiej masy urodzeniowej noworodków, która zwiększa umieralność i chorobowość okołoporodową. Konsekwencją mogą być także problemy z rozwojem dziecka w okresie dziecięcym oraz zwiększone ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia, cukrzycy i nadciśnienia w okresie późniejszym.
Tycie w ciąży – Jak zadbać o odpowiedni przyrost masy ciała?
Prawidłowy wzrost i rozwój płodu zależy od stanu odżywienia kobiety oraz odpowiedniej masy ciała, dlatego w utrzymaniu prawidłowej wagi najlepiej skorzystać z pomocy dietetyka i/lub lekarza w kwestii odpowiedniej diety.
