Największe mity dietetyczne

Największe mity żywieniowe. W tym wpisie obalamy mity dietetyczne, tak abyście nie nabrali się na popularne stereotypy, które nie mają z prawdą nic wspólnego.

1. MIT – Ostatni posiłek o 18:00

Posiłek po godzinie 18:00 został uznany w dużej mierze za winowajcę otyłości. Nic bardziej mylnego. Ten sam posiłek zjedzony o 17:00 czy o 20:00 będzie miał taką samą wartość energetyczną, a wzrost masy ciała jest wynikiem nadmiaru energii i nie zależy od godziny spożycia posiłku. Kolacja powinna być spożywana na 2-3 godziny przed snem, aby nie kłaść się spać głodnym, a także, aby trawienie nie zaburzało jakości snu. Zatem pora przyjmowania tego posiłku powinna być dostosowana do codziennego rytmu życia. 

2. MIT – Lewoskrętna witamina C

Chwyt marketingowy. Witamina C to kwas L-askorbinowy, który jest prawoskrętny. Gwoli wyjaśnienia lewo- i prawoskrętność substancji chemicznych wynika z ich aktywności optycznej. Izomer lewoskrętny – kwas D-askorbinowy to stosowany w technologii żywności konserwant – antyutleniacz o dużo mniejszej aktywności biologicznej niż aktywność witaminy C, który nie jest dostępny w aptece i nie jest witaminą C. Nazwanie witaminy C lewoskrętną wynika z mylenia pojęć skręcalności optycznej i izometrii przestrzennej. Każda witamina C działa dokładnie tak samo i żadna nie jest tą o lepszych właściwościach.

3. MIT – Miód to zdrowy zamiennik cukru

Miód naturalny to w 82% cukier prosty, dlatego też nie jest dobrym zamiennikiem cukru i nie powinien być on źródłem witamin i składników mineralnych w codziennej diecie. Mimo to nie trzeba całkowicie ograniczać jego spożycia,  ale używać go z umiarem, przestrzegając zasad zbilansowanej diety. Energia z cukrów dodanych powinna stanowić maksymalnie 10% całkowitej energii u osób zdrowych. 

4. MIT – Diety roślinne są niedoborowe

Diety roślinne tak samo jak diety standardowe mogą być niedoborowe i nieść ze sobą negatywne skutki dla zdrowia. Najważniejsze jest odpowiednie zbilansowanie jadłospisu pod kątem makroskładników, witamin i składników mineralnych, ale też wprowadzenie odpowiednio dobranej suplementacji (np. witamina B12 w diecie wegańskiej). Dieta wegańska, jak i wegetariańska są uznane przez instytucje żywieniowe za bezpieczne na każdym etapie życia. 

5. MIT –  Kawa odwadnia 

Kofeina wykazuje lekkie działanie moczopędne, ale pamiętajmy, że jest to napój, który składa się w 98,5% z wody, więc nie grozi nam odwodnienie. Przeprowadzone badania potwierdzają, że kawa nie wykazuje działania odwadniającego. 

6. MIT – Gluten i laktoza to najwięksi wrogowie

Gluten nie szkodzi osobom zdrowym, natomiast osoby z celiakią, chorujące na  nieceliakalną nadwrażliwość na gluten czy mające na niego alergię powinny  wyeliminować go ze swojej diety, ponieważ jest to niezbędny element leczenia. Osoby które przechodzą na dietę bezglutenową bez wyraźnych wskazań medycznych mają wysokie ryzyko niedoborów składników mineralnych, witamin oraz  błonnika, a także jego eliminacja nie przyniesie żadnych korzyści zdrowotnych. Przeprowadzone badania wykazały, że osoby będące na takiej diecie spożywają więcej produktów wysokoprzetworzonych, a tym samym więcej tłuszczów nasyconych, cukru i soli. 

Wykluczenie z diety natomiast laktozy, przez osoby, które nie mają stwierdzonej nietolerancji tego cukru mlecznego może przynieść więcej szkody niż pożytku. Całkowite wyłączenie produktów z laktozą spowoduje, że enzym odpowiedzialny za jej trawienie rozleniwi się i przestanie być aktywny. 

7. MIT – Owoce można jeść tylko do południa

Owoce można jeść zarówno rano, w południe, jak i wieczorem – wtedy kiedy mamy na nie po prostu ochotę. Pora ich spożywania nie będzie miała wpływu ani na nasze zdrowie, ani nie spowoduje przyrostu tkanki tłuszczowej, jeśli nie będziemy oczywiście dostarczać nadmiaru kalorii.

8. MIT – Olej kokosowy to samo zdrowie 

Olej kokosowy zawiera w swoim składzie głównie kwasy tłuszczowe nasycone – jest ich aż ok. 87% – które podnoszą poziom „złego” cholesterolu LDL, sprzyjają rozwojom chorób sercowo-naczyniowych, miażdżycy i zatorów. W porównaniu szeroko uznawany, jako niekorzystny – olej palmowy ma tych kwasów ok. 50%. Mimo to nie należy całkowicie unikać oleju kokosowego, ale używać go z umiarem, przestrzegając zasad zbilansowanej diety. Energia z kwasów tłuszczowych nasyconych powinna stanowić maksymalnie 10% całkowitej energii u osób zdrowych. 

9. MIT – Żywność GMO zabija

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) w kwestii ryzyka zdrowotnego żywności genetycznie modyfikowanej stwierdziła, że żywność ta nie jest bardziej niebezpieczna dla zdrowia ludzkiego niż żywność konwencjonalna. Zgodnie z przeprowadzonymi badaniami wiadomo, że żywność GMO nie powoduje alergii w większym stopniu niż ta tradycyjna, nie ma wpływu na płodność, a także nie ma działania kancerogennego. 

10. MIT –  Łączenie pomidora z ogórkiem to wielki błąd

Świeży ogórek zawiera enzym askorbinowy, który utlenia witaminę C z produktów o wysokiej jej zawartości – i to nie tylko z pomidora, ale też papryki, a jednak powielany mit dotyczy jedynie pomidora. Enzym ten potrzebuje czasu, aby się uaktywnić i nie ma on wpływu na niedobory witaminy C.

11. MIT – Tyjemy od konkretnych produktów 

Przyrost masy ciała jest wynikiem nadwyżki kalorycznej w ciągu dnia – tylko i wyłącznie. Nie tyje się od konkretnych produktów. Jeśli będziemy jeść super zdrowo, ale przekraczać zapotrzebowanie energetyczne będziemy tyć, a jeśli będziemy jeść wyłącznie fast foody dostarczając mniej energii niż potrzebujemy to będziemy chudnąć. 

12. MIT – Aspartam jest rakotwórczy

Bezpieczeństwo stosowania aspartamu zostało potwierdzone setkami badań. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) po przeanalizowaniu wielu badań naukowych, przeprowadzanych zarówno na zwierzętach, jak i na ludziach, wydał pozytywną opinię dotyczącą stosowania aspartamu. EFSA uznała ten słodzik jako bezpieczny składnik żywności, a także że nie zaburza on pracy mózgu, nie powoduje uszkodzeń układu nerwowego, a także nie wpływa na zachowanie i funkcje poznawcze dzieci oraz dorosłych. Ważne, aby nie przekroczyć ADI, czyli dopuszczalnego dziennego spożycia, które dla aspartamu zostało ustalone na poziomie 40 mg/kg masy ciała na dobę.