Dieta lekkostrawna – co jeść, przykładowy jadłospis

Dieta lekkostrawna to sposób żywienia, który kładzie nacisk na łagodne dla układu trawiennego potrawy. Jest polecana przy dolegliwościach żołądkowych, problemach z przewodem pokarmowym czy po przebytych zabiegach chirurgicznych. Jakie jedzenie powoduje odciążenie przewodu pokarmowego? Przyjrzymy się, jakie produkty zalecane są w ramach diety lekkostrawnej oraz zaprezentujemy przykładowy jadłospis.

Dla kogo dieta lekkostrawna?

Dieta łatwostrawna – inaczej lekkostrawna – powinna dostarczać odpowiednią ilość energii, makroskładników, witamin i składników mineralnych. Głównym założeniem jest spożywanie pokarmów, które łatwo ulegają trawieniu i nie wpłyną źle na przewód pokarmowy. Taki sposób żywienia jest rekomendowany przez lekarzy i dietetyków przy:

• chorobach żołądka i jelit,
• chorobach infekcyjnych przebiegających z gorączką,
• nowotworach przewodu pokarmowego,
• w okresie rekonwalescencji po operacji,
• u chorych długo leżących u których dochodzi o zaburzenia pracy przewodu pokarmowego,
• w żywieniu osób starszych. 

Stosowanie tej diety ma poprawić stanu zdrowia chorego, jego odżywienie poprzez ułatwienie trawienia i wchłaniania składników odżywczych oraz złagodzić dolegliwości z przewodu pokarmowego.

Idealna dieta przy chorobach przewodu pokarmowego

Idealna dieta przy chorobach przewodu pokarmowego ma na celu złagodzenie objawów i ułatwienie procesu trawienia. Obejmuje ona łatwostrawne, delikatne dla żołądka i jelit produkty, które nie podrażniają błon śluzowych ani nie obciążają układu trawiennego. W diecie tej unika się potraw tłustych, ciężkostrawnych, pikantnych oraz produktów wysokobłonnikowych, które mogą nasilić dolegliwości. Zamiast tego stawia się na lekkostrawne źródła białka, łagodne dla układu pokarmowego warzywa i owoce, a także łatwo przyswajalne źródła węglowodanów. Dodatkowo, ważne jest spożywanie odpowiedniej ilości płynów i unikanie alkoholu oraz kofeiny, które mogą podrażniać żołądek. Przykładowe produkty zalecane w diecie przy chorobach przewodu pokarmowego to gotowane warzywa, ryby o niskiej zawartości tłuszczu, chude mięso, kasze, chleb pełnoziarnisty, jogurty naturalne czy przeciery owocowe. Warto skonsultować się z dietetykiem, aby dostosować dietę do indywidualnych potrzeb i stanu zdrowia.

Zasady diety lekkostrawnej

1. Niewskazane duże ilości błonnika pokarmowego, produktów wzdymających, smażonych, wędzonych, peklowanych oraz alkoholu. Są one ciężkostrawne i dłużej będą zalegać w przewodzie pokarmowym. Jadłospis eliminuje także ostre przyprawy. 
2. Zalecaną metodą obróbki termicznej jest gotowanie w wodzie lub na parze, duszenie bez wcześniejszego obsmażania oraz pieczenie bez dodatku tłuszczu. 
3. W trakcie przygotowywania posiłków najlepiej usuwać skórki i pestki z owoców i warzyw, oddzielać i  usuwać twarde i zwłókniałe części roślin, dłużej gotować potrawy i je rozdrabniać. Zabiegi takie spowodują, że zawarte w żywności składniki odżywcze są łatwiej dostępne dla enzymów trawiennych. 
4. W ciągu dnia posiłki powinny być spożywane częściej ale o mniejszej objętości i o uregulowanych porach. Odciąży to żołądek, dlatego zalecane jest spożywanie 4-6 posiłków w ciągu dnia, a ostatni posiłek powinien być zjedzony maksymalnie na 2 godziny przed snem. 
5. Ważne, aby posiłki nie były ani zbyt zimne ani zbyt gorące – najlepiej spożywać je w temperaturze pokojowej. 
6. Każde danie powinno być jedzone w spokojnej atmosferze i bez pośpiechu.

Co jeść na diecie lekkostrawnej?

W diecie lekkostrawnej bazę powinny stanowić produkty zbożowe takie jak:

• pieczywo jasne,
• pszenne bułki,
• mąka pszenna,
• kasza jęczmienna,
• kasza manna,
• kasza jaglana,
• drobne makarony jasne,
• płatki błyskawiczne,
• jaglane i ryżowe.

Warto zadbać o odpowiednią podaż warzyw i owoców w ciągu dnia, a wśród nich zalecane są:

• marchew,
• pietruszka,
• dynia,
• kabaczek,
• ziemniaki,
• seler,
• pomidory bez skórki,
• maliny,
• truskawki,
• borówki,
• banany  
• jabłka pieczone.

Wybierając przetwory mleczne najlepiej zdecydować się na:

• jogurt naturalny,
• kefir,
• maślankę,
• ser twarogowy chudy lub ewentualnie półtłusty
• mleko o maksymalnej zawartości tłuszczu 2%.

Z mięsa najlepiej sprawdzi się drób, mięso z królika, cielęcina, a w mniejszych ilościach mogą pojawić się także chude części wieprzowiny i wołowiny.

W takiej diecie nie może zabraknąć także zdrowych roślinnych tłuszczów (oliwa z oliwek, olej rzepakowy, olej lniany) oraz ryb – ważne, aby były one duszone lub gotowane.

W zależności od indywidualnych tolerancji mogą pojawiać się także orzechy. Zalecane jest picie jedynie naturalnej wody niegazowanej oraz lekkich naparów z herbaty i kawy. Dopuszcza się stosowanie przypraw takich jak tymianek, bazylia, rozmaryn, cynamon, lubczyk, wanilia, majeranek, koperek i natka pietruszki. 

Czego nie wolno jeść na diecie lekkostrawnej?

Aby zminimalizować dolegliwości należy zmodyfikować jadłospis i wyeliminować z diety produkty zbożowe słodzone i nieoczyszczone, czyli słodkie płatki śniadaniowe, musli crunchy, pieczywo cukiernicze, ryż i makaron brązowy i mąkę pełnoziarnistą.

Mimo, że warzywa i owoce są porządnym składnikiem codziennej diety to niektóre z nich mogą wzmagać dolegliwości i są to wszystkie owoce niedojrzałe, a także gruszki, śliwki, papryka, rzepa, kukurydza, kapusta, warzywa konserwowe, cebula, czosnek.

Owoce w syropie, suszone czy dżemy także zostawiamy na półce sklepowej. Nie rekomenduje się używania w kuchni tłustego mleka, śmietany, serów topionych, pleśniowych i żadnego tłustego mięsa, tłustych wędlin oraz wędzonych i konserwowanych ryb. Dolegliwości mogą pojawiać się po zjedzeniu soi, soczewicy, bobu i cieciorki. Z tego względu należy wyłączyć z codziennego menu nasiona roślin strączkowych. W tej diecie nie powinny znaleźć się także tłuszcze jak smalec, olej palmowy i kokosowy. Nie zaleca się spożywania mocnych naparów z kawy i herbaty, warto wykluczyć słodkie napoje gazowane i alkohol. 

Wskazane powyżej produkty należy traktować jako zalecenia dla ogółu i mogą się one różnić w zależności od indywidualnej tolerancji pacjenta. Ważna jest obserwacja organizmu i na tej podstawie modyfikacja diety.

Dieta lekkostrawna a błonnik pokarmowy

Dieta lekkostrawna zwykle ogranicza spożycie błonnika pokarmowego, ponieważ ten składnik może być trudny do strawienia dla osób z wrażliwym układem pokarmowym. Błonnik pokarmowy znajduje się głównie w warzywach, owocach, orzechach, nasionach i pełnoziarnistych produktach zbożowych. Ograniczenie jego spożycia może pomóc złagodzić objawy chorób przewodu pokarmowego, takich jak wzdęcia, biegunka czy zaparcia, poprawiając tym samym komfort trawienia. Jednakże, w niektórych przypadkach niewielkie ilości łagodnych źródeł błonnika, takich jak gotowane warzywa lub przeciery owocowe, mogą być tolerowane i stanowić cenne źródło składników odżywczych. Warto indywidualnie dostosować spożycie błonnika pokarmowego do potrzeb i tolerancji organizmu podczas stosowania diety lekkostrawnej. Wskazane jest także konsultowanie się z dietetykiem w celu zapewnienia odpowiedniej równowagi żywieniowej.

Dieta lekkostrawna – przykładowy jadłospis lekkostrawny

Poniżej przykładowy jadłospis lekkostrawny w którym znajdziecie dania na diecie lekkostrawnej.

Lekkostrawne śniadanie – Owsianka cynamonowa z truskawkami 

Lekkostrawne II śniadanie – Pieczone kulki ryżowe z warzywami

Lekkostrawny obiad – Klopsiki z indyka podawane z ziemniakami, koperkiem i warzywami

Lekkostrawny podwieczorek – Mus z pieczonego jabłka

Lekkostrawna kolacja – Zupa krem z pieczonej dyni z pszennymi grzankami

Dieta lekkostrawna – jadłospis na tydzień

Poniżej prezentujemy przykładowy jadłospis lekkostrawny na cały tydzień!

Dieta lekkostrawna – jadłospis dzień 1

Śniadanie: płatki jaglane z bananami
II śniadanie: szklanka jogurtu z owocami suszonymi
Obiad: kotlety z indyka z kaszą kuskus i ogórkami kiszonymi
Podwieczorek:  kilka kostek gorzkiej czekolady
Kolacja: zupa-krem z pomidorów

Dieta lekkostrawna – jadłospis dzień 2

Śniadanie: owsianka z owocami lasu (borówka, jagoda, mailna)
II śniadanie: sałatka z mozzarellą, warzywami i grzankami z chleba pszennego
Obiad: kasza jęczmienna gotowana, pierś z kurczaka z piekarnika, buraczki gotowane
Podwieczorek: koktajl na bazie jogurtu z bananem i cynamonem
Kolacja: zupa jarzynowa

Dieta lekkostrawna – jadłospis dzień 3

Śniadanie: owsianka z owocami (banan, morele, wiśnia)
II śniadanie: 2 jajka sadzone z bułką pszenną posmarowaną masłem
Obiad: duszona cielęcina na bulionie w sosie grzybowym z ziemniakami
Podwieczorek: zupa krem z dyni i papryki
Kolacja: twaróg chudy z waflami ryżowymi i szynką z indyka

Dieta lekkostrawna – jadłospis dzień 4

Śniadanie: jajecznica z pomidorami i szczypiorkiem
II śniadanie: pieczone jabłko
Obiad: pulpety z indyka w sosie pomidorowym, kasza jęczmienna, gotowana marchew
Podwieczorek: koktajl z kefiru i truskawek
Kolacja: jajecznica na parze z pomidorami, bułka pszenna

Dieta lekkostrawna – jadłospis dzień 5

Śniadanie: dwa jajka sadzone bez użycia tłuszczu z pieczywem pszennym i ogórkiem kiszonym
II śniadanie: koktajl migdałowy z bananem i mango
Obiad: kurczak miodowo-musztardowy gotowany na parze, ziemniaczki z koperkiem, mizeria
Podwieczorek: kisiel chia o smaku mango
Kolacja: naleśniki z dżemem, jogurtem kokosowym i borówkami

Dieta lekkostrawna catering – dieta pudełkowa lekkostrawna

Dietę lekkostrawną również można stosować w diecie pudełkowej. Catering dietetyczny oferuje dużo możliwości. W cateringu Pomelo nie posiadamy dokładnie diety lekkostrawnej, jednak przy odpowiednim wyborze dań do tego celu świetnie nada się dieta z wyborem menu. W diecie każdego dnia można skomponować posiłki spośród 15 różnych propozycji, wybierając te, które nam najbardziej odpowiadają. Znajduje się wśród nich wiele pozycji lekkostrawnych.

Podsumowanie

Dieta lekkostrawna to sposób odżywiania, który ma na celu odciążenie układu pokarmowego i poprawę komfortu trawienia. Stosuje się ją w przypadku różnych schorzeń przewodu pokarmowego, po zabiegach chirurgicznych, w okresie rekonwalescencji oraz u osób starszych. Kluczowe zasady tej diety to eliminacja potraw ciężkostrawnych, smażonych, wędzonych, ostrych i wysokobłonnikowych, a także wybór lekkich metod obróbki termicznej, takich jak gotowanie, duszenie bez obsmażania czy pieczenie bez tłuszczu. Dieta lekkostrawna powinna być dobrze zbilansowana, bogata w łatwostrawne białko, węglowodany i niewielką ilość tłuszczu, a posiłki spożywane regularnie, w małych porcjach i w spokojnej atmosferze. Odpowiedni dobór produktów i technik kulinarnych pozwala na łagodzenie dolegliwości trawiennych i wspiera proces zdrowienia.

Najczęściej zadawane pytania

Czy dieta lekkostrawna jest odpowiednia dla każdego?
Dieta lekkostrawna jest szczególnie polecana osobom z problemami żołądkowo-jelitowymi, po operacjach, w okresie rekonwalescencji oraz seniorom. W przypadku zdrowych osób nie ma potrzeby jej stosowania na stałe.

Jak długo można stosować dietę lekkostrawną?
Czas stosowania diety zależy od wskazań lekarza lub dietetyka i stanu zdrowia pacjenta. Może być to okres kilku dni, tygodni lub dłużej, w zależności od potrzeb.

Jakie produkty są dozwolone na diecie lekkostrawnej?
Zalecane są jasne pieczywo, drobne kasze (manna, jaglana), chude mięsa (kurczak, indyk, cielęcina), gotowane warzywa korzeniowe (marchew, dynia, buraki), dojrzałe owoce bez skórki, niskotłuszczowe produkty mleczne oraz gotowane ryby.

Czego należy unikać na diecie lekkostrawnej?
Należy wykluczyć produkty smażone, wędzone, tłuste mięsa, warzywa kapustne, cebulowe, strączkowe, pieczywo pełnoziarniste, gruboziarniste kasze, orzechy, ostre przyprawy, alkohol i napoje gazowane.

Czy dieta lekkostrawna ogranicza błonnik?
Tak, ilość błonnika pokarmowego powinna być ograniczona do około 20–25 g dziennie, by nie obciążać układu pokarmowego. Źródłem błonnika mogą być młode warzywa i dojrzałe owoce, najlepiej po ugotowaniu lub przetarciu.

Jak przygotowywać posiłki na diecie lekkostrawnej?
Najlepiej gotować w wodzie lub na parze, piec w folii lub rękawie, dusić bez obsmażania. Produkty można rozdrabniać, miksować lub przecierać, aby ułatwić trawienie.

Czy dieta lekkostrawna może być stosowana w diecie pudełkowej?
Tak, wiele cateringów dietetycznych oferuje warianty lekkostrawne lub umożliwia wybór lekkostrawnych dań w ramach menu.

Bibliografia

1. Dieta lekkostrawna – czego unikać, jadłospis i zasady, Biozdrowy.pl
2. Dieta lekkostrawna | Zasady, czego unikać, jadłospis, Medicover
3. Dieta lekkostrawna – zasady i efekty stosowania, MusclePower.pl
4. Dieta lekkostrawna – na czym polega? Wskazania, przepisy, Polmed