Witajcie w kolejnym odcinku Pomelo Health Podcast! Dzisiaj mamy wyjątkowego gościa – Karolinę Ziegart Sadowską, doświadczoną psycholożkę i biotechnolożkę. W tym odcinku skupiamy się na temacie, który jest często pomijany: ADHD u osób dorosłych.
Czym jest ADHD i jakie są jego objawy u dorosłych? Jakie są metody diagnozy i leczenia? Czy ADHD ma też swoje dobre strony? Na te i inne pytania odpowiemy w naszym najnowszym odcinku.
Odkryj, jak można skutecznie radzić sobie z wyzwaniami ADHD i wykorzystać je jako siłę. Ten odcinek to must-watch dla każdego, kto chce lepiej zrozumieć ADHD u dorosłych.
Spis treści
Czym jest zespół nadpobudliwości psychoruchowej?
Zespołem nadpobudliwości psychoruchowej ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) nazywa się neurobiologiczne zaburzenie psychiczne, które objawia się trudnościami w utrzymaniu uwagi, nadmierną impulsywnością oraz nadmierną ruchliwością. Chociaż ADHD jest najczęściej diagnozowane u dzieci, może również utrzymywać się w dorosłym życiu.
Warto podkreślić, że ADHD może wpływać znacząco na codzienne funkcjonowanie jednostki, zarówno w sferze edukacyjnej, zawodowej, jak i społecznej. Diagnoza i leczenie ADHD zazwyczaj obejmuje podejście wielospecjalistyczne, łączące terapie behawioralne, farmakoterapię i wsparcie edukacyjne. W przypadku podejrzenia ADHD zawsze warto skonsultować się z profesjonalistą, takim jak lekarz psychiatra czy psycholog.
Objawy ADHD
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) to zaburzenie, które często jest kojarzone z dzieciństwem, jednak może również dotyczyć osób dorosłych. W przeciwieństwie do dzieci, u których hiperaktywność i trudności w skupianiu uwagi są często zauważane, objawy ADHD u dorosłych mogą być subtelniejsze, co utrudnia ich rozpoznanie. Niemniej jednak, wpływ ADHD na codzienne funkcjonowanie dorosłych może być istotny. W niniejszym artykule przyjrzymy się charakterystycznym objawom ADHD u dorosłych, zwracając uwagę na różnice między objawami ADHD u dzieci a tymi występującymi w wieku dorosłym. Główne objawy ADHD można podzielić na trzy kategorie:
1. Nieuwaga: Osoby z ADHD często mierzą się z deficytem uwagi, łatwo się rozpraszają, zapominają o codziennych obowiązkach, popełniają błędy w pracy lub w szkole, a także mają trudności z organizacją zadań.
2. Impulsywność: Zespół ten objawia się również nadmierną impulsywnością. Osoby z ADHD mogą podejmować szybkie decyzje bez dostatecznego zastanowienia, mają trudności z czekaniem na swoją kolej, a ich reakcje mogą być nieprzemyślane.
3. Hiperaktywność: Hiperaktywność to nadmierna ruchliwość i trudności w utrzymaniu spokoju. Osoby z ADHD mogą wydawać się niespokojne, głośne, często zmieniają pozycję ciała, a zwłaszcza u dzieci, mogą wiercić się, podskakiwać lub biegać w sytuacjach, gdzie oczekuje się zachowania spokojnego.
Diagnoza ADHD u dorosłych
Rozpoznanie ADHD u dorosłych może być wyzwaniem ze względu na różnorodność objawów oraz fakt, że rozmaite symptomy ADHD mogą być przypisywane innym stanom zdrowia psychicznego. Jednak zazwyczaj proces rozpoznania ADHD u dorosłych obejmuje kilka kroków:
1. Konsultacja lekarska: Pierwszym krokiem jest skonsultowanie się z lekarzem, najczęściej z psychiatrą lub innym specjalistą ds. zdrowia psychicznego. Lekarz przeprowadzi wywiad medyczny, zapyta o historię objawów, a także o ewentualne problemy w dzieciństwie związane z ADHD.
2. Wykluczenie innych przyczyn: Aby postawić diagnozę ADHD, lekarz musi wykluczyć inne możliwe przyczyny objawów, takie jak zaburzenia psychiczne, zaburzenia lękowe, depresja, zaburzenia snu czy inne schorzenia neurologiczne.
3. Rozmowa z bliskimi: W diagnozie ADHD ważne jest, aby lekarz rozmawiał z bliskimi pacjenta, takimi jak partner życiowy, rodzice lub inni członkowie rodziny. Ich obserwacje i informacje na temat zachowań pacjenta mogą dostarczyć istotnych danych.
4. Skorzystanie z narzędzi diagnostycznych: Lekarz może wykorzystać specjalne kwestionariusze i narzędzia diagnostyczne, takie jak kwestionariusz ADHD dla dorosłych (ADHD Rating Scale-IV), aby ocenić występowanie objawów ADHD.
5. Obserwacja behawioralna: W niektórych przypadkach lekarz może zalecić obserwację pacjenta w różnych sytuacjach, aby zaobserwować ewentualne objawy ADHD.
6. Współpraca z psychologiem: Współpraca z psychologiem lub terapeutą może być również istotna w procesie diagnozy ADHD. Specjalista ten może przeprowadzić testy psychologiczne i dostarczyć dodatkowej perspektywy.
Diagnoza ADHD w wieku dorosłym wymaga holistycznego podejścia i współpracy różnych specjalistów. Istotne jest również uwzględnienie wpływu objawów na codzienne funkcjonowanie dorosłej osoby, zarówno w sferze zawodowej, jak i społecznej.
Przyczyny występowania ADHD u osób dorosłych
Przyczyn ADHD (Zespołu Nadpobudliwości Psychoruchowej) u osób dorosłych jest wiele. Niestety nie są one jednoznaczne i mogą być wynikiem kombinacji czynników genetycznych, neurobiologicznych, środowiskowych i psychospołecznych. Poniżej przedstawiam kilka głównych czynników, które są często związane z występowaniem ADHD u osób dorosłych:
1. Czynniki genetyczne: Badania wskazują na silny wpływ genów na rozwój ADHD. Osoby mające krewnych z diagnozą ADHD są bardziej narażone na to zaburzenie. Dzieci i rodzeństwo osób z ADHD mają większe ryzyko również jego rozwoju.
2. Dysfunkcje neurobiologiczne: ADHD wiąże się z nieprawidłowościami w funkcjonowaniu pewnych obszarów mózgu, zwłaszcza związanych z kontrolą uwagi, impulsywnością i regulacją ruchów. Niedobór neurotransmiterów, takich jak dopamina i noradrenalina, może być związany z występowaniem ADHD.
3. Czynniki środowiskowe: Niewłaściwe warunki środowiskowe, takie jak ekspozycja na toksyny, palenie papierosów w czasie ciąży, niska masa urodzeniowa czy niewłaściwa dieta, mogą wpływać na ryzyko rozwoju ADHD.
4. Problemy w czasie ciąży i porodu: Czynniki związane z ciążą i porodem, takie jak niski poziom utlenienia płodu, przedwczesne narodziny czy narażenie na substancje toksyczne, mogą być związane z większym ryzykiem wystąpienia ADHD u dziecka.
5. Czynniki psychospołeczne: Traumatyczne doświadczenia, stres w rodzinie, niestabilność życiowa oraz niewłaściwa opieka w dzieciństwie mogą również wpływać na rozwój ADHD u dzieci i młodzieży, co może się utrzymać w dorosłym życiu.
6. Inne czynniki: Istnieje również szereg innych czynników, takich jak dieta (np. niedobór niektórych składników odżywczych), brak aktywności fizycznej, czy nadmierne korzystanie z mediów elektronicznych, które mogą mieć wpływ na ryzyko wystąpienia ADHD.
Warto podkreślić, że każda osoba jest inna, a przyczyny ADHD mogą się różnić między jednostkami. Diagnoza i leczenie ADHD powinny być dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta i wymagały współpracy z profesjonalistami ds. zdrowia psychicznego.
Leczenie ADHD u dorosłych
Leczenie ADHD (Zespołu Nadpobudliwości Psychoruchowej) u dorosłych obejmuje zazwyczaj wieloaspektowy, zindywidualizowany plan terapeutyczny. Poniżej przedstawiam główne obszary leczenia ADHD u dorosłych:
1. Farmakoterapia: Stosowanie leków jest jednym z głównych elementów leczenia ADHD. Stymulanty, takie jak metylofenidat czy amfetamina, są często przepisywane i pomagają poprawić kontrolę uwagi, zmniejszyć impulsywność oraz kontrolować hiperaktywność. Leki niestymulujące, takie jak atomoksetyna, mogą być również stosowane, zwłaszcza u osób, które nie tolerują stymulantów.
2. Terapia ADHD: Terapia behawioralna obejmuje różne podejścia, takie jak trening umiejętności społecznych, terapia poznawczo-behawioralna, terapia poznawcza, czy trening zarządzania czasem. Pomaga to pacjentom rozwijać strategie radzenia sobie z wyzwaniami związanymi z ADHD i poprawiać funkcjonowanie codzienne.
3. Wsparcie psychologiczne: Sesje psychoterapeutyczne mogą pomóc osobom dorosłym z ADHD w radzeniu sobie z emocjonalnymi aspektami zaburzenia, poprawie samooceny oraz rozwiązywaniu problemów interpersonalnych.
4. Edukacja i samoświadomość: Edukacja na temat ADHD oraz zwiększenie samoświadomości dotyczącej własnych trudności i mocnych stron są kluczowe dla skutecznego zarządzania tym zaburzeniem. Osoby z ADHD mogą skorzystać z poradnictwa edukacyjnego i wsparcia społecznościowego.
5. Zmiany stylu życia: Modyfikacje stylu życia, takie jak regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta, odpowiedni sen oraz skuteczne zarządzanie stresem, mogą znacząco poprawić funkcjonowanie osób z ADHD.
6. Wsparcie społeczne: Budowanie wsparcia społecznego, zarówno w rodzinie, jak i wśród przyjaciół czy grup wsparcia, może być kluczowe w radzeniu sobie z trudnościami związanymi z ADHD.
7. Monitorowanie postępów: Systematyczne monitorowanie postępów, dostosowywanie planu leczenia oraz regularne wizyty kontrolne są istotne dla skutecznego zarządzania ADHD u dorosłych.
Wszystkie te elementy leczenia są często integrowane w spersonalizowany plan terapeutyczny, dostosowany do indywidualnych potrzeb pacjenta. Współpraca z profesjonalistami ds. zdrowia psychicznego, w tym psychiatrą, psychologiem czy terapeutą, może być kluczowa w procesie leczenia ADHD u dorosłych.
Do czego może prowadzić nieleczone ADHD?
Nieleczone ADHD u dorosłych generuje różnorodne wyzwania w życiu codziennym. Oto kilka konsekwencji tego zaniedbanego zaburzenia:
1. Problemy w relacjach: Osoby z nieleczenym ADHD doświadczają trudności w utrzymywaniu bliskich relacji z powodu impulsywności, rozproszenia uwagi i zmiennych nastrojów.
2. Trudności w pracy i edukacji: Zaburzenia koncentracji, impulsywność i hiperaktywność utrudniają wykonywanie zadań zawodowych i osiąganie sukcesów edukacyjnych.
3. Zdrowie psychiczne: Ryzyko depresji i lęków wzrasta, gdy nieleczone ADHD utrudnia radzenie sobie z wyzwaniami i frustracjami życiowymi.
4. Ryzyko uzależnień: Osoby z ADHD są bardziej narażone na problemy związane z substancjami psychoaktywnymi z powodu impulsywności i potrzeby stymulacji.
5. Zarządzanie czasem: Nieleczone ADHD wpływa na trudności w organizacji czasu, planowaniu działań i dotrzymywaniu terminów, co generuje chroniczne odczucie presji.
6. Niska samoocena: Doświadczanie trudności prowadzi do obniżonej samooceny, gdy osoby z ADHD czują, że nie spełniają oczekiwań.
7. Zdrowie fizyczne: Zaniedbane ADHD wpływa na niezdrowe nawyki życiowe, takie jak nieprawidłowe odżywianie i brak aktywności fizycznej, co może prowadzić do problemów zdrowotnych.
Warto podkreślić, że skuteczne leczenie ADHD, obejmujące terapię behawioralną, farmakoterapię i wsparcie psychologiczne, istotnie poprawia jakość życia osób dorosłych, pomagając im skuteczniej radzić sobie z życiowymi wyzwaniami.
Podsumowanie odcinka
Gość: Karolina Ziegart-Sadowska – psycholożka, certyfikowana psychoterapeutka poznawczo-behawioralna, biotechnolożka z zamiłowaniem w neurobiologii.
https://www.instagram.com/karolina_ziegart_sadowska/
https://www.facebook.com/nietylkopsycholog/
Pomelo Health Podcast Podcast stworzony przez catering dietetyczny Pomelo. Jeśli uważasz, że zdrowie to wypadkowa Twoich możliwości. Jesteś pod dobrym adresem. To podcast dla aktywnych oraz ambitnych osób, a poruszamy w nim tematy nie tylko związane z dietą, ale również sportem czy zdrowiem psychicznym. Zapraszamy jako firma, która od wielu lat wpływa na lepsze nawyki żywieniowe swoich klientów.
Strona podcastu: https://pomelo.com.pl/podcast
Prowadząca podcast: Emilia Łosiewicz
