Czego nie można jeść w ciąży – dietetyk radzi

Dieta w ciąży – niebezpieczne produkty, których powinno się unikać

Ciąża to wyjątkowy czas i każda przyszła mama chce zrobić wszystko dla swojego maluszka, aby zapewnić mu prawidłowy rozwój i zdrowie. Oprócz zdrowej i zbilansowanej diety ważne jest wprowadzenie kilku zmian w kwestii doboru produktów – niektóre z nich trzeba całkowicie wyeliminować na okres 9ciu miesięcy. 

Produkty których nie wolno spożywać

W tym okresie kobiety ciężarne powinny wyłączyć ze swojej diety: 

• niepasteryzowane mleko i przetwory z niego przygotowane – produkty te mają niepewną jakość mikrobiologiczną i mogą wywołać listeriozę, salmonellozę lub kampylobakteriozę. Ciężarna jest bardziej narażona na zatrucie pokarmowe wywoływane przez bakterie niż osoby niebędące w ciąży.
• surowe i niedopieczone mięso – mogą być przyczyną zakażenia Listerią monocytogenes, która wywołuje listeriozę, Toxoplazmozy gondii wywołującej toksoplazmozę, Salmonelli która powoduje salmonellozę oraz  Campylobacter jejuni, która jest przyczyną zakażenia kampylobakteriozy. Jeśli wspomniane wcześniej bakterie przedostaną się do płodu, mogą wywołać poważne zaburzenia rozwojowe, przedwczesny poród, a nawet doprowadzić do śmierci dziecka.
• surowe ryby i owoce morza – mogą być źródłem groźnych bakterii chorobotwórczych lub pasożytów. Wędzone ryby także powinny zniknąć z codziennego menu na okres ciąży, ponieważ ta obróbka termiczna nie jest skuteczna dla zniszczenia bakterii mogących tam bytować. Względnie bezpieczne mogą być zatem ryby wędzone na gorąco (powyżej 75ºC). Dodatkowo EFSA wydała rekomendacje, aby kobiety w ciąży nie spożywały ryb drapieżnych i żyjących długo ze względu na kumulację rtęci – marlin, miecznik, rekin, tuńczyk. Ryby są pożądanym składnikiem diety, dlatego nie należy całkowicie z nich rezygnować. Zaleca się, aby  spożywać co najmniej dwie porcje ryb w tygodniu.
• surowe jaja i dania z nich przygotowane – mogą być źródłem Salmonelli, która może spowodować poronienie lub przedwczesny poród. Z diety ciężarnej koniecznością jest wykluczenie nie tylko surowych jaj, ale także kremów na bazie surowych żółtek czy domowego majonezu (ten w sklepie jest zazwyczaj przygotowywany z suszonych jaj, które są bezpieczne pod kątek mikrobiologicznym). Warto pamiętać, że Salmonella może znajdować się także na skorupkach jaj stąd ważna jest dbałość o higienę przygotowywania posiłków. Jedyną organizacją, która dopuszcza spożywanie surowych jaj w ciąży jest Brytyjski Komitet Doradczy Mikrobiologicznego Bezpieczeństwa Żywności. Warunkiem jest spożywanie jaj przed upływem ich przydatności do spożycia oraz kodowanych jako ,,Lion Code”. 
• alkohol – już w najmniejszych ilościach wywiera negatywny wpływ na mózg dziecka, powodując trwałe zaburzenia jego struktury i funkcji. Nie ma bezpiecznej dawki, a alkohol etylowy jest teratogenem.  Alkoholowy zespół płodowy (FAS) przejawiać się może ciężkimi umysłowymi i fizycznymi zaburzeniami takimi jak: opóźnienie umysłowe i dysfunkcja mózgu.

• narkotyki –  tak jak w przypadku alkoholu nie ma bezpiecznej ilości substancji psychoaktywnej. Wpływ narkotyków na płód  jest zależny od rodzaju  substancji i jej stężenia, ale zawsze zmniejszają one ilość krwi matki, jaka dociera do łożyska, co prowadzi do niedotlenienia płodu. Taki noworodek będzie miał zaburzenia snu, słabe napięcie mięśniowe, zaburzenia koncentracji uwagi, drżenie i pobudliwość. 
• papierosy – krążący mit, że z palenia nie można zrezygnować w ciąży, bo bardziej zaszkodzi to dziecku niż kontynuowane palenie jest błędne i w momencie planowania ciąży lub informacji o niej niezwłocznie należy odstawić papierosy. Palenie czynne, a nawet bierne będzie miało swoje skutki – zwiększa ryzyko poronienia, przedwczesnego porodu i wad wrodzonych.
• sacharyna (słodzik) –  z uwagi na przechodzenie przez łożysko tej substancji słodzącej i nie do końca poznany jej wpływ na płód nie powinna być stosowana w ciąży. Zgodnie ze Stanowiskiem Polskiego Towarzystwa Badań nad Otyłością i Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego w sprawie stosowania niskokalorycznych substancji słodzących pozostałe słodziki mogą być stosowane w okresie ciąży. 

Produkty, które warto ograniczyć

W okresie ciąży warto także ograniczyć niektóre składniki żywności i produkty, a są to: 

• kofeina – Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) rekomenduje, aby w ciąży nie przekraczać dawki 300 mg dziennie. Natomiast Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) przyjmuje, że nieszkodliwa ilość kofeiny to 200 mg dziennie ze wszystkich źródeł. Dawka 200-300mg zawarta jest w 2-3 filiżankach kawy. Kofeina to nie tylko kawa, ale także czarna i zielona herbata, napoje typu coca-cola, napoje energetyczne, kakao i czekolada. 

• kolorowe napoje – są „napakowane” sztucznymi barwnikami i aromatami, a dodatkowo mają dużą ilość cukru. Napoje typu cola także zawierają kofeinę, a jej nadmiar jest szkodliwy. 
• żywność wysokoprzetworzona – im bardziej przetworzona jest żywność, tym producent dodał do niej więcej dodatków. W tej grupie znajdą się między innymi koncentraty zup i sosów, gotowe dania, wafle ryżowe czy parówki (sojowe także). Ważne, aby podejść do tematu zdroworozsądkowo i, aby jadłospis bazował głównie na żywności niskoprzetworzonej.
• cukier i słodycze – to mniej wartościowe produkty, które zubożają dietę w składniki odżywcze. Ich nadmiar może powodować nadwagę, otyłość, próchnicę zębów i zwiększać ryzyko rozwoju cukrzycy ciążowej. Zbyt duża ilość cukru (ale także jego zamienników: syrop z agawy, miód, syrop glukozowo-fruktozowy, melasa, cukier kokosowy i trzcinowy) w codziennym menu może być przyczyną zaparć i problemów z układem pokarmowym. Cukier warto zamieniać na wartościowe owoce, która dostarcza wielu składników odżywczych, ale także słodyczy. 

Na co w diecie w ciąży warto zwrócić uwagę

W okresie ciąży warto zwrócić dodatkową uwagę na kilka kwestii okołodietetycznych:

• jakość suplementów diety – suplementy diety podlegają prawu żywnościowemu, są środkiem spożywczym i ich wprowadzenie na rynek nie wymaga wykonywania badań pod kątem skuteczności ich działania. Stąd warto zwrócić szczególną uwagę na to, aby stosowany preparat był bezpieczny, dobrej jakości i zawierał niezbędne witaminy i minerały w odpowiedniej ilości. Najrozsądniej będzie skonsultować rodzaj suplementu i dawkę z lekarzem prowadzącym ciążę. 
• higiena jamy ustnej – zaniedbanie w tej kwestii prowadzi do różnych chorób i stanów zapalnych, które wywołują bakterie. Skutkiem mogą być powikłania ciąży. 
• kosmetyki – w okresie ciąży warto lepiej przyglądać się składom używanych kosmetyków i wyeliminować te z zawartością retinoidów (retinol, retinal, tretynoina, izotretynoina), hydrochinonu, triclosanu, kofeiny, kwasu trójchlorooctowego (TCA), kwasu salicylowego. 
• zabiegi w ciąży – zakazane są zabiegi z użyciem prądu, elektokoagulacja, ultradźwięki, galwanizacja, elektroforeza, jonoforeza, radiofrekwencji, zabiegi laserowe  i zabiegi z zakresu medycyny estetycznej w tym mezoterapia, osocze bogatopłytkowe, toksyna botulinowa, wypełniacze, nici, HIFU.