Co wypala nas zawodowo? Mateusz Brela | Odcinek 46

Witajcie w kolejnym odcinku Pomelo Health Podcast!

Ten odcinek poświęcamy wypaleniu zarówno zawodowemu, jak i życiowemu. Porozmawiamy o tym, jak jako społeczeństwo jesteśmy przebodźcowani oraz jak znaleźć złoty przepis na balans między życiem prywatnym a zawodowym.

W tym odcinku dowiecie się:

• Jaki jest sekret udanego życia?
• Kto jest narażony na wypalenie?
• Jak rozwijać swój mózg?
• Dlaczego praca nie może być Waszą pasją?

Wypalenie zawodowe – przyczyny, terapia i symptomy wypalenia zawodowego

Wypalenie zawodowe, znane także jako zespół wypalenia zawodowego, to stan psychiczny, który może dotknąć osoby pracujące w różnych zawodach i branżach. Objawia się on przewlekłym zmęczeniem, brakiem motywacji, cynizmem wobec pracy oraz spadkiem efektywności zawodowej. Problem wypalenia zawodowego dotyka coraz więcej przedstawicieli generacji Z oraz Y. Nawet 46 procent “zetek” i aż 39 procent millenialsów przyznaje, że zmaga się w pracy ze stresem lub niepokojem. Zobacz, czym jest syndrom wypalenia zawodowego, co jest przyczyną wypalenia zawodowego i jak minimalizować skutki wypalenia zawodowego.

Wypalenie zawodowe – definicja

Wypalenie zawodowe, często określane jako zespół wypalenia zawodowego, to stan psychiczny wynikający z chronicznego stresu związane z pracą. Objawem wypalenia często jest chroniczne zmęczenie, brak satysfakcji z pracy, niskie poczucie własnej wartości, cynizm wobec obowiązków zawodowych oraz spadkiem zaangażowania i efektywności w wykonywanych zadaniach. Na wypalenie zawodowe narażone są osoby pracujących w różnych środowiskach zawodowych i może mieć negatywny wpływ na ich życie zawodowe i osobiste.

Koncepcja wypalenia zawodowego według Christiny Maslach

Christina Maslach, psycholog społeczny, jest znana z pracy nad koncepcją wypalenia zawodowego. Jej model zakłada trzy główne składniki wypalenia zawodowego:

1. Wygaszanie emocji (ang. Emotional Exhaustion): Objawia się ono uczuciem chronicznego zmęczenia i wyczerpania psychicznego. Często towarzyszy mu również emocjonalne wyczerpanie.
2. Depersonalizacja (ang. Depersonalization): Oznacza to utratę empatii i pojawienie się negatywnego, cynicznego stosunku do innych ludzi, w szczególności klientów czy pacjentów.
3. Redukcja poczucia osobistego osiągnięcia (ang. Reduced Personal Accomplishment): Polega na obniżeniu poczucia własnej skuteczności i satysfakcji z wykonywanej pracy.

Maslach wskazała, że ​​te trzy składniki są kluczowe dla diagnozy wypalenia zawodowego, które może dotyczyć osób pracujących w różnych zawodach, włączając w to opiekę zdrowotną, oświatę, czy biznes. Jej prace były fundamentem dla dalszych badań nad tym zjawiskiem i opracowania strategii terapeutycznych.

Pierwsze badania nad syndromem wypalenia zawodowego

Pierwsze badania nad syndromem wypalenia zawodowego rozpoczęły się w latach 70. XX wieku. Psycholog społeczny Herbert Freudenberger, pracując w ośrodku leczenia narkomanii w Nowym Jorku, zauważył u personelu medycznego objawy przypominające wyczerpanie psychiczne. Freudenberger zidentyfikował to jako stan wypalenia zawodowego, opisując go jako kombinację zmęczenia, depersonalizacji i braku satysfakcji z pracy. Jego prace dały początek dalszym badaniom nad tym zjawiskiem, prowadzącym do lepszego zrozumienia jego mechanizmów i skutków oraz rozwoju metod terapeutycznych.

Objawy wypalenia zawodowego

Objawy wypalenia zawodowego mogą obejmować zarówno aspekty fizyczne, jak i psychiczne oraz emocjonalne. Fizyczne objawy to np. przewlekłe zmęczenie, bóle głowy i mięśni, bezsenność, osłabienie układu odpornościowego. W wymiarze psychicznym mogą pojawić się uczucia bezradności, braku kontroli, pesymizmu, uczucie przeciążenia emocjonalnego. Emocjonalne symptomy to m.in. poczucie niezadowolenia z pracy, brak satysfakcji, poczucie opuszczenia, a także znieczulenie emocjonalne, czyli depersonalizacja, czyli traktowanie innych ludzi jako obiektów.

Etapy wypalenia zawodowego

Wypalenie zawodowe często rozwija się stopniowo i przechodzi przez kilka etapów. Na początku może to być poczucie przemęczenia, frustracji lub braku motywacji w pracy. W miarę upływu czasu te uczucia mogą pogłębiać się, prowadząc do coraz większej dezorganizacji, cynizmu wobec pracy i spadku satysfakcji zawodowej. W końcowym etapie wypalenia zawodowego może wystąpić całkowite wyczerpanie emocjonalne i psychiczne, co znacznie utrudnia wykonywanie codziennych obowiązków zawodowych. Ważne jest, aby być świadomym tych etapów i podjąć działania zapobiegawcze na wcześniejszych etapach, aby uniknąć głębszego wypalenia.

Przyczyny wypalenia zawodowego

Przyczyny wypalenia zawodowego mogą być wielorakie i złożone. Najczęściej występujące czynniki to:

1. Nadmierna presja czasowa i ilościowa – gdy pracownicy muszą wykonywać więcej zadań w krótszym czasie.
2. Brak wsparcia ze strony pracodawcy – gdy nie ma odpowiedniego wsparcia ze strony przełożonych lub organizacji.
3. Monotonia i rutyna w pracy – brak wyzwań może prowadzić do szybkiego znużenia.
4. Brak równowagi między życiem zawodowym a prywatnym – gdy pracownicy nie mają czasu na odpoczynek i odnowę.
5. Niskie wynagrodzenie – poczucie niesprawiedliwości finansowej może prowadzić do frustracji.
6. Konflikty międzyludzkie w miejscu pracy – trudności w relacjach z kolegami lub przełożonymi mogą powodować stres.
7. Brak możliwości rozwoju zawodowego – gdy pracownicy nie mają perspektyw na awans lub zdobycie nowych umiejętności.
8. Praca w warunkach ekstremalnych – np. praca w warunkach wysokiego stresu, zagrożenia życia lub pracy w niewłaściwym środowisku.

Te czynniki mogą wzajemnie się przenikać i wzmacniać, prowadząc do rozwoju wypalenia zawodowego u pracowników.

Jak uniknąć wypalenia zawodowego i zapobiegać wypaleniu?

Aby uniknąć wypalenia zawodowego i zapobiegać jego wystąpieniu, warto podjąć kilka środków ostrożności oraz praktykować zdrowe nawyki zarówno w miejscu pracy, jak i poza nim. Oto kilka sugestii, co powinna obejmować profilaktyka wypalenia zawodowego:

1. Utrzymuj równowagę między pracą a życiem prywatnym: Zapewnij sobie czas na odpoczynek, rekreację i spotkania z rodziną i przyjaciółmi. Dbaj o swoje potrzeby fizyczne i emocjonalne.

2. Ustaw realistyczne cele zawodowe: Unikaj nadmiernego angażowania się w pracę i stawiania sobie nierealnych celów. Dąż do sukcesów, ale pamiętaj o zdrowym balansie.

3. Poszukaj wsparcia: Zbuduj wsparcie zarówno w pracy, jak i poza nią. Konstruktywne relacje z kolegami i przełożonymi mogą pomóc w radzeniu sobie ze stresem.

4. Zarządzaj stresem: Praktykuj techniki radzenia sobie ze stresem, takie jak medytacja, głębokie oddychanie, joga lub regularna aktywność fizyczna.

5. Uprawiaj samopoznanie: Zrozum swoje potrzeby, granice i wartości. Ustal priorytety i naucz się mówić “nie”, gdy czujesz, że przekraczasz swoje granice.

6. Zadbaj o swoje zdrowie fizyczne: Regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta i odpowiedni sen mogą pomóc w utrzymaniu dobrego stanu zdrowia fizycznego, co z kolei wpływa na stan psychiczny.

7. Rozwijaj się zawodowo: Poszukuj możliwości rozwoju zawodowego, zdobywaj nowe umiejętności i poszerzaj swoje horyzonty. Poczucie postępu może przeciwdziałać uczuciu stagnacji i frustracji w pracy.

8. Ustal granice: Naucz się stawiać granice w miejscu pracy i w relacjach z innymi. Bądź asertywny i wyraź swoje potrzeby i oczekiwania.

Zapobieganie wypaleniu zawodowemu wymaga świadomości własnych potrzeb i granic, aktywnego zarządzania stresem oraz dbania o zdrowie zarówno fizyczne, jak i psychiczne. Regularna refleksja nad własnym stanem psychicznym i podejmowanie odpowiednich działań na rzecz jego poprawy może przyczynić się do zachowania równowagi i uniknięcia wypalenia zawodowego.

Jakie grupy są najbardziej narażone na wypalenie zawodowe i stres?

Narażenie na wypalenie zawodowe i stres może dotyczyć różnych grup zawodowych, ale istnieją pewne kategorie pracowników, które są bardziej podatne na ten problem. Osoby pracujące w służbie zdrowia, nauczyciele, pracownicy socjalni, pracownicy opieki nad dziećmi oraz pracownicy w branżach obsługujących klienta, takich jak obsługa klienta, są często narażone na wysoki poziom stresu i wypalenia zawodowego ze względu na wysokie wymagania emocjonalne, duże obciążenie pracą i częsty kontakt z trudnymi sytuacjami. Jednak każda praca może być potencjalnie źródłem stresu i wypalenia, dlatego ważne jest, aby pracownicy z różnych sektorów dbali o swoje zdrowie psychiczne i podejmowali działania profilaktyczne.

Leczenie syndromu wypalenia zawodowego – jak radzić sobie z wypaleniem zawodowym?

Leczenie syndromu wypalenia zawodowego obejmuje kompleksowe podejście, które może obejmować terapię psychologiczną, zmiany w miejscu pracy i stylu życia oraz wsparcie społeczne. Oto kilka sposobów radzenia sobie z wypaleniem zawodowym:

1. Terapia psychologiczna: Terapia indywidualna lub grupowa może pomóc w identyfikacji i zarządzaniu czynnikami stresującymi oraz w rozwijaniu zdrowszych strategii radzenia sobie z trudnościami zawodowymi.
2. Samoopieka: Ważne jest dbanie o swoje zdrowie psychiczne poprzez regularną aktywność fizyczną, zdrowe nawyki żywieniowe, odpowiednią ilość snu i praktyki relaksacyjne, takie jak medytacja czy joga.
3. Zmiany w miejscu pracy: W niektórych przypadkach konieczne mogą być zmiany w środowisku pracy, takie jak zmniejszenie obciążenia pracą, wprowadzenie elastyczniejszych harmonogramów pracy czy poprawa komunikacji w zespole.
4. Równowaga między życiem zawodowym a prywatnym: Ważne jest znalezienie równowagi między pracą a życiem prywatnym, zapewnienie sobie czasu na odpoczynek, hobby i relacje społeczne poza miejscem pracy.
5. Wsparcie społeczne: Dziel się swoimi uczuciami i doświadczeniami ze wsparciem rodziny, przyjaciół lub grupy wsparcia. Znalezienie osób, które zrozumieją twoją sytuację i będą cię wspierać, może pomóc w radzeniu sobie z wypaleniem zawodowym.

Ważne jest, aby pamiętać, że każdy ma inne potrzeby i strategie radzenia sobie z wypaleniem zawodowym mogą się różnić w zależności od sytuacji i preferencji danej osoby. Warto także zwrócić się o pomoc do specjalistów, jeśli samodzielne działania nie przynoszą oczekiwanych rezultatów.

Konsekwencje wypalenia zawodowego w sferze pracy

Wypalenie zawodowe ma znaczący wpływ na sferę pracy, generując szereg negatywnych konsekwencji zarówno dla pracowników, jak i dla organizacji. Pracownicy dotknięci tym syndromem często doświadczają spadku wydajności, obniżenia motywacji i zaangażowania w pracę oraz wzrostu absencji z powodu problemów zdrowotnych. To z kolei może prowadzić do wzrostu rotacji pracowników i kosztów związanych z rekrutacją, a także do obniżonego zaangażowania pracowników w życie organizacji. Dodatkowo, wypalenie zawodowe może przyczynić się do problemów zdrowotnych, takich jak depresja, lęk czy choroby fizyczne, a także generować dodatkowe koszty dla organizacji. Dlatego też ważne jest podejmowanie działań mających na celu zarządzanie i zapobieganie wypaleniu zawodowemu w miejscu pracy.

Zapobieganie wypaleniu w pracy

Zapobieganie wypaleniu w pracy jest kluczowe dla utrzymania zdrowego środowiska pracy oraz zadowolenia i efektywności pracowników. Istnieje kilka skutecznych strategii, które mogą pomóc w zapobieganiu wypaleniu zawodowemu:

1. Wsparcie i komunikacja: Regularna komunikacja między pracownikami a kierownictwem oraz zapewnienie wsparcia emocjonalnego w razie potrzeby może pomóc w redukcji stresu i poprawie samopoczucia pracowników.
2. Równowaga między pracą a życiem prywatnym: Promowanie równowagi między pracą a życiem prywatnym poprzez elastyczne godziny pracy, możliwość pracy zdalnej i zachęcanie pracowników do korzystania z urlopów może zmniejszyć ryzyko wypalenia zawodowego.
3. Rozwój osobisty i zawodowy: Dbanie o rozwój osobisty i zawodowy pracowników poprzez szkolenia, warsztaty i programy rozwojowe może zwiększyć ich poczucie spełnienia i motywacji w pracy.
4. Zadania i obciążenie pracy: Zapewnienie odpowiedniego dopasowania obciążenia pracy do umiejętności i możliwości pracowników oraz zapobieganie nadmiernemu stresowi poprzez odpowiednie rozłożenie zadań może zmniejszyć ryzyko wypalenia zawodowego.
5. Promowanie zdrowego stylu życia: Zachęcanie pracowników do aktywności fizycznej, zdrowego odżywiania i regularnego odpoczynku może wspomóc ogólne dobre samopoczucie i zmniejszyć ryzyko wystąpienia wypalenia zawodowego.
6. Świadomość i edukacja: Edukowanie pracowników i kierownictwa na temat wypalenia zawodowego, jego objawów i skutków może pomóc w szybszym rozpoznaniu problemu i podjęciu odpowiednich działań zapobiegawczych.

Poprzez wdrożenie tych strategii oraz świadome zarządzanie środowiskiem pracy, organizacje mogą skutecznie zapobiegać wypaleniu zawodowemu i promować zdrowie psychiczne i fizyczne swoich pracowników.

Podsumowanie odcinka

Gość:

Mgr Mateusz Brela, psycholog sportu. Na co dzień prowadzi prywatny gabinet psychologii sportu. Pomaga zawodnikom i zawodniczkom z całego świata rozwijać ich potencjał sportowy i życiowy potencjał. Współpracuje z kadrami narodowymi, olimpijczykami oraz z młodymi zawodnikami. Od listopada 2019 roku prowadzi podcast o psychologii sportu. Jest sportowcem, lubi dobrą książkę i pyszną kawę.

IG   / psycholog_mateuszbrela  

Podcast: https://open.spotify.com/show/13dHpcf…

Strona www: https://mateuszbrela.pl/

FB: https://www.facebook.com/mateuszholis…

Pomelo Health Podcast Podcast stworzony przez catering dietetyczny Pomelo. Jeśli uważasz, że zdrowie to wypadkowa Twoich możliwości. Jesteś pod dobrym adresem. To podcast dla aktywnych oraz ambitnych osób, a poruszamy w nim tematy nie tylko związane z dietą, ale również sportem czy zdrowiem psychicznym. Zapraszamy jako firma, która od wielu lat wpływa na lepsze nawyki żywieniowe swoich klientów.

Strona podcastu: https://pomelo.com.pl/podcast ​

Prowadząca podcast: Emilia Łosiewicz

https://www.instagram.com/emi.lates/ ​