Podstawowym elementem budulcowym organizmu człowieka jest właśnie woda. Występuje ona we wszystkich narządach, tkankach i płynach ustrojowych. Bierze czynny udział w procesach metabolicznych, a także transporcie tlenu oraz składników odżywczych. Nie dziwi więc fakt, że woda wspomaga prawidłowe funkcjonowanie naszego organizmu. Dlatego tak ważne, aby znać objawy odwodnienia i za wczasu im zaradzić.
Spis treści
Odwodnienie organizmu może być niebezpieczne nie tylko dla naszego zdrowia, ale także życia.
Z treści tego artykułu dowiesz się jakie są objawy odwodnienia organizmu oraz jego skutki.
Czym jest odwodnienie organizmu?
Odwodnienie organizmu jest to stan, w którym zawartość wody w organizmie spada poniżej wartości niezbędnej do jego prawidłowego funkcjonowania. Innymi słowy, odwodnienie organizmu występuje wtedy, kiedy organizm traci więcej płynów, aniżeli przyjmuje.
Stan odwodnienia organizmu zagraża życiu, a szczególnie niebezpieczne jest dla niemowląt, małych dzieci oraz ludzi starszych. Dzieje się tak dlatego, że dzieci są na etapie budowania swojej odporności, dlatego też dużo częściej zmagają się z takimi dolegliwościami jak biegunka czy wymioty.
Osoby starsze z kolei, ze względu na swój wiek z natury mają mniej wody w organizmie, a dodatkowo stosują leki, które mogą zwiększać ryzyko odwodnienia organizmu.
Przeciętne zapotrzebowanie na wodę wynika z bilansu płynów w organizmie. Codziennie tracimy mniej więcej 2,5 l wody. Najwięcej wody oddajemy wraz z moczem, znacznie mniej przez parowanie skóry, pocenie się, oddychanie czy defekację.
Koniecznie sprawdź: Ile wody pić dziennie? 6 zasad
Odwodnienie może wynikać z chorób
Dlatego też, aby móc cieszyć się prawidłowym nawodnieniem organizmu wypijaj minimum 2 l wody dziennie! Dzięki temu objawy odwodnienia u Ciebie nie wystąpią!
Odwodnienie organizmu może być także spowodowane niektórymi chorobami, takimi jak:
- otyłość
- cukrzyca
- choroby nerek (leki – diuretyki, które stosuje się przy tego typu schorzeniach działają moczopędnie)
- problemy żołądkowo – jelitowe
- grypa
- przeziębienie
Odwodnienie organizmu może być następstwem zbyt długiego przebywania na słońcu, zbyt intensywnych ćwiczeń, czy wypicia zbyt dużej ilości alkoholu.
Kategorie odwodnienia
Odwodnienie organizmu możemy podzielić na 3 kategorie (uzależnione od stopnia niedoboru wody):
- odwodnienie lekkie – występuje wtedy, gdy ilość wody jaką tracimy odpowiada 2-4% masy naszego ciała
- odwodnienie umiarkowane – występuje wtedy, gdy ubytek wody odpowiada 5-6% masy ciała
- poważne odwodnienie – występuje wtedy, gdy płynów wody w organizmie sięga 10-15% masy ciała. Ten stopień odwodnienia może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych
W skrajnych przypadkach, kiedy ubytek wody jest większy niż 15% masy ciała, może dojść nie tylko do poważnych uszkodzeń organizmu, ale także do śmierci!
Objawy odwodnienia organizmu
Objawy odwodnienia organizmu mogą się od siebie różnić w zależności od tego, czy stan odwodnienia jest łagodny czy ciężki. Objawy odwodnienia pojawiają się jeszcze zanim nastąpi całkowite odwodnienie organizmu.
Łagodne i umiarkowane odwodnienie
W przypadku łagodnego i umiarkowanego odwodnienia mogą wystąpić następujące objawy:
- suchość w ustach
- uczucie zmęczenia
- wzmożone pragnienie
- zmniejszone wydzielanie łez
- rzadkie oddawanie moczu
- zaparcia
- sucha skóra (utrata elastyczności skóry)
- zawroty głowy
- ból głowy
Poważne odwodnienie
W przypadku poważniejszego odwodnienia organizmu dodatkowo mogą wystąpić objawy takie jak:
- spadek ciśnienia tętniczego krwi
- rzadsze oddawanie moczu – ciemny mocz
- skrajne pragnienie
- brak produkcji potu
- przyspieszone tętno
- podkrążone oczy
- przyspieszony oddech
- pomarszczona skóra
- zmniejszenie napięcia gałek ocznych
- utrata przytomności
Takie odwonienie jest klasyfikowane jako nagły przypadek medyczny, wymagający natychmiastowej pomocy.
Inne objawy odwodnienia
- nadmierne pobudzenie
- niemożność mówienia
- obrzęk języka
- drgawki
- zmiana stanu psychicznego (delirium – majaczenie, zaburzenia związane z iluzją wzrokową, słuchową i dotykową)
- wzdęty brzuch
- brak apetytu
- u niemowląt może wystąpić zapadające się ciemiączko i gałki oczne
Przyczyny odwodnienia organizmu – objawy odwodnienia
Zazwyczaj do odwodnienia dochodzi na skutek przyjmowania płynów w zbyt małej ilości. Niedobór wody powoduje pogorszenie samopoczucia oraz wystąpienie niektórych z ww. objawów.
Główne przyczyny odwodnienia organizmu to:
- biegunka (ciężka i ostra) oraz wymioty – nagła i gwałtowna biegunka może przyczynić się do znacznej utraty wody z organizmu. W bardzo krótkim czasie dochodzi do utraty wody i elektrolitów. Podczas biegunki połączonej z wymiotami tracimy jeszcze więcej płynów i minerałów.
- nadmierne pocenie się – odpowiednie nawodnienie organizmu podczas ćwiczeń czy treningu jest kluczowe, ponieważ pozwala nam na bieżąco uzupełniać poziom płynów w organizmie
- gorączka – im wyższa gorączka, tym większe ryzyko odwonienia. Regularne uzupełnianie płynów w tym przypadku jest kluczowe
- zwiększone oddawanie moczu – objaw ten może być spowodowany niezdiagnozowaną lub niekontrolowaną cukrzycą. Niektóre leki np. diuretyki, leki stosowane do regulowania ciśnienia tętniczego krwi, także mogą powodować odwodnienie, ponieważ przyczyniają się do częstszego oddawania moczu
Innymi przyczynami odwodnienia organizmu są:
- choroby nerek
- choroba Parkinsona
- hipotonia
- niedożywienie
- cukrzyca
- oparzenia i krwotoki (prowadzą do wstrząsu hipowolemicznego)
- zbyt długa ekspozycja na słońcu (w upały najbardziej wrażliwe na wysokie temperatury są dzieci i osoby starsze. Ich organizm bardzo szybko wytraca wodę, a taka nadmierna utrata płynów zazwyczaj skutkuje odwonieniem)
Skutki odwodnienia organizmu (objawy odwodnienia)
Jak już wiesz odwodnienie to bardzo groźny stan dla organizmu.
Niebezpieczny dla naszego zdrowia jest już ubytek wody nieprzekraczający 2% masy naszego ciała.
W skrajnych przypadkach skutkiem odwodnienia może być leczenie na oddziale intensywnej terapii, a nawet zgon.
Większa utrata wody i elektrolitów powoduje zachwianie równowagi elektrolitowej, co może prowadzić do zmian w rytmie serca, utraty przytomności czy spadku ciśnienia. Mogą także pojawiać się bolesne zaparcia, kłopoty ze wzrokiem czy ciągłe zmęczenie. Poza tym, może dojść do zaburzenia pracy nerek.
Braki płynów w organizmie mogą skutkować tym, iż nie są z niego wydalane (w optymalny sposób) substancje toksyczne, co może prowadzić do zapalenia pęcherza (które z kolei wpływa na częstsze oddawanie moczu).
Długotrwały stan odwodnienia prowadzi do znacznego zgęszczenia krwi, co u osób z problemami układu krążenia może doprowadzić do zawału. Długotrwałe odwodnienie przyczynia się także do powstawania zaburzeń układu nerwowego oraz przyspiesza proces starzenia.
Potencjalne powikłania
Na skutek odwodnienia mogą wystąpić poważne powikłania, takie jak:
- udar cieplny – dochodzi do niego podczas wysiłku w trakcie wysokich temperatur oraz nie dostarczenia do organizmu wystarczającej ilości płynów podczas nadmiernego pocenia się. Stan ten bezpośrednio zagraża zdrowiu oraz życiu
- choroby nerek – nieleczone odwodnienie może powodować infekcję dróg moczowych, kamienie, a nawet niewydolność nerek
- wstrząs hipowolemiczny – spowodowany jest obniżoną objętością krwi. Jest to jedno z najpoważniejszych powikłań, które bezpośrednio zagraża życiu.
- drgawki – elektrolity przenoszą sygnały z komórek do komórek ciała. W momencie nadmiernej utraty elektrolitów (chlorku potasu czy sodu), dochodzi do zmieszania komunikatów elektrycznych, a co za tym idzie – mogą pojawić się mimowolne skurcze mięśni, a nawet może dojść do utraty przytomności
Odwodnienie hipertoniczne – czym jest? Objawy odwodnienia
Jest to nic innego jak zaburzenie gospodarki wodnej organizmu. W przypadku odwodnienia hipertonicznego niedobór wody wpływa na podniesienie molalności płynów ustrojowych. Molalność jest to stężenie rozpuszczonych składników w płynach ustrojowych. Podwyższona molalność to inaczej hipertonia.
Ze względu na występujący deficyt lub nadmiar zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej mogą być albo odwodnieniami albo przewodnieniami organizmu.
Odwodnienia organizmu dzielimy na:
- odwodnienie izotoniczne – utrata wody i elektrolitów na podobnym poziomie
- odwodnienie hipotoniczne – większa utrata elektrolitów
- odwodnienie hipertoniczne – większa utrata wody niż elektrolitów
Przyczyny i objawy
Przyczynami odwodnienia hipertonicznego są:
- nadmierna utrata wody nisko nasyconej elektrolitami
- zbyt mały pobór wody (u osób nieprzytomnych)
- utrata płynów hipotonicznych w przebiegu moczówki prostej (choroba charakteryzująca się wydalaniem bardzo dużej ilości rozcieńczonego moczu)
- nadmierna diureza osmotyczna w przebiegu hiperglikemii
- hiperwentylacja
Najczęstsze objawy:
- podwyższenie temperatury ciała
- wzrost poziomu kreatyniny
- hipernatremię (wzrost stężenia sodu w surowicy krwi)
- uczucie pragnienia (zwiększone pragnienie)
- spadek ciśnienia krwi
- suchość błon śluzowych
- suchość skóry
- omamy
- splątanie
- tachykardia (przyspieszenie akcji serca powyżej 100 uderzeń na minutę)
Leczenie odwodnienia hipertonicznego
W tym wypadku leczenie odwodnienia polega głównie na podawaniu płynów hipotonicznych (nie zawierających elektrolitów). Jeśli płyny podawane są doustnie, należy podawać np. wodę lub niesłodzoną herbatę. Jeśli płyny podawane są dożylnie podaje się 0,45% roztwór chlorku sodu. Płynów nie należy uzupełniać zbyt gwałtownie – w przeciwnym wypadku grozi to obrzękami mózgu.
Jak skutecznie zapobiec odwodnieniu organizmu?
- Określ jaką ilość wody powinieneś spożywać w ciągu dnia
Zalecane spożycie wody może różnić się w zależności od klimatu w jakim się żyje, wieku oraz aktywności fizycznej.
- Sięgaj po produkty bogate w wodę
W zapobieganiu dalszej utracie wody pomoże Ci odpowiednio zbilansowana dieta, bogata w produkty zawierające dużą ilość wody. Jeśli chodzi o warzywa, to najwięcej wody zawierają w sobie ogórki, seler naciowy, pomidory, cukinia, sałata, papryka oraz marchew. Jeśli mowa o owocach, to najwięcej wody znajdziesz w arbuzie, truskawkach, melonach, grejpfrutach, brzoskwiniach, pomarańczach, malinach, ananasach czy borówkach.
Pamiętaj, że odpowiednio zbilansowana dieta nie tylko pomoże Ci zapobiec odwodnieniu, ale także dostarczy do organizmu wszystkich substancji odżywczych, niezbędnych do jego prawidłowego funkcjonowania. Aby mieć pewność, że Twój codzienny jadłospis jest nie tylko zdrowy, ale i smaczny – skorzystaj z oferty cateringu dietetycznego Pomelo.
W ofercie Pomelo znajdziesz aż 15 różnych diet, dostosowanych do indywidualnych potrzeb organizmu. Nie zwlekaj i już dziś umów się na konsultację z dietetykiem Pomelo, który pomoże Ci dobrać dietę, najlepszą dla Twojego organizmu!
- Zastanów się czy nie zauważyłeś u siebie objawów odwodnienia
Badania wykazują, że ludzkie ciało ma wbudowane mechanizmy, które informują nas, kiedy musimy dostarczyć wodę do organizmu. Sygnalizuje nam to za pomocą pewnych objawów, np. bólu głowy, zaczerwienionej cery, zmęczenia czy suchości w jamie ustnej. Obserwacja tego typu symptomów pozwoli nam zadbać o dobre nawodnienie organizmu.
- Nie ignoruj pragnienia!
Zapewne niejednokrotnie przekonałeś się, że w natłoku codziennych obowiązków bardzo łatwo zapomnieć o odpowiednim nawodnieniu. Jeśli odczuwasz pragnienie, na bieżąco powinieneś je zaspokajać.
Dobrym sposobem na regularne picie wody w ciągu dnia będzie noszenie ze sobą butelki z wodą – dzięki temu w każdym momencie będziesz mógł zaspokoić pragnienie, a tym samym uzupełnić poziom płynów w organizmie.
- Zwiększ spożycie płynów podczas ćwiczeń oraz upałów
Odpowiednie nawodnienie organizmu jest szalenie istotne podczas wykonywania aktywności fizycznej oraz podczas wysokich temperatur. W obydwu tych przypadkach duże ilości wody wytracamy wraz z potem, dlatego też jej poziom w organizmie musi być na bieżąco uzupełniany.
